Poniżej znajdziesz informacje merytoryczne na temat traumy – najciekawsze pojęcia, teorie.
Podział na traumę przez “małe t” i “duże T”
Trauma przez “małe t” dotyczy wszelkich sytuacji związanych z negatywnymi doświadczeniami w zakresie relacji międzyludzkich. Przemoc emocjonalna, wszelkiego rodzaju zaniedbania – one wszystkie klasyfikują się do tego typu traumy. Zdaniem niektórych (z czym mnie trudno się zgodzić) – wywierają mniejszy wpływ na dalsze życie.
Trauma przez “duże T” – tutaj klasyfikuje się bezpośrednie zagrożenia życia lub ciała czyli np. katastrofy naturalne, wypadki (także komunikacyjne), napaść, gwałt, przemoc fizyczną, porwanie ale także i działania wojenne. Z taką traumą mogą często mieć do czynienia strażacy i policjanci.
Ostra reakcja na stres
Z angielskiego acute stress reaction. Należy do przejściowych trudności adaptacyjnych związanych z przeżyciem traumatycznego doświadczenia.
Czynnikami wpływającymi na zwiększenie ryzyka ostrej reakcji na stres jest: wyczerpanie fizyczne, podeszły wiek czy wrażliwość.
Pozostawienie ofiary bez fachowej pomocy może przyczynić się do tego, że ostra reakcja na stres zmieni się w PTSD (zespół stresu pourazowego).
Podejścia terapeutyczne w leczeniu traumy
W leczeniu traumy istnieje wiele różnych podejść psychoterapeutycznych, które są dostosowane do indywidualnych potrzeb pacjenta. Oto krótki opis najczęściej stosowanych podejść psychoterapeutycznych w leczeniu traumy:
- Terapia poznawczo-behawioralna (CBT): Terapia poznawczo-behawioralna koncentruje się na identyfikowaniu i zmienianiu myśli i zachowań negatywnych związanych z traumą. Pacjent uczy się radzenia sobie z lękiem i stresem poprzez rozpoznawanie i modyfikowanie myśli oraz korzystanie z zdrowych strategii radzenia sobie.
- Terapia ekspozycji: Terapia ekspozycji polega na stopniowym i kontrolowanym eksponowaniu pacjenta na sytuacje lub bodźce związane z traumą. Pomaga to pacjentowi zmniejszyć lęk i reakcje unikające oraz przetwarzać traumę.
- Terapia psychodynamiczna: Terapia psychodynamiczna skupia się na badaniu głęboko ukrytych emocji i konfliktów z przeszłości, które mogą wpływać na objawy traumy. Pacjent eksploruje swoje relacje i mechanizmy obronne w kontekście traumy.
- Terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing): Terapia EMDR wykorzystuje ruchy oczu i inne bodźce sensoryczne, aby pomóc pacjentowi przetworzyć traumę. Proces ten ma na celu osłabienie negatywnych myśli i emocji związanych z traumą.
- Terapia oparta na zasobach: Terapia ta koncentruje się na identyfikowaniu i wzmacnianiu zasobów pacjenta, które pomagają mu radzić sobie z traumą. Obejmuje to rozwijanie umiejętności radzenia sobie i budowanie wsparcia społecznego.
PTSD
PTSD, czyli Zespół Stresu Pourazowego (ang. Post-Traumatic Stress Disorder), to rodzaj zaburzenia psychicznego, które może rozwijać się po przeżyciu traumatycznego wydarzenia lub serii wydarzeń. Traumy, które prowadzą do PTSD, mogą obejmować wypadki samochodowe, przemoc, nadużycia, wojny, katastrofy naturalne czy inne traumatyczne sytuacje.
Oto główne cechy PTSD:
- Powracające obrazy i myśli: Osoby z PTSD mogą doświadczać nawracających, przykrych wspomnień lub koszmarów sennych związanych z traumatycznym wydarzeniem. Te objawy są uważane za rewizytacje traumy i mogą być bardzo dokuczliwe.
- Unikanie i Znieczulenie: Pacjenci z PTSD często unikają miejsc, osób, myśli lub rozmów związanych z traumą. Mogą także wykazywać uczucie znieczulenia emocjonalnego, co oznacza, że trudno im odczuwać przyjemność lub emocje.
- Nadmierna pobudliwość: PTSD może prowadzić do nadmiernego pobudzenia psychoruchowego. Osoby dotknięte tym zaburzeniem mogą być nadwrażliwe na bodźce, łatwo się irytować, mieć trudności z koncentracją, a także doświadczać trudności ze snem.
- Stałe poczucie zagroczenia: Osoby z PTSD są często nadmiernie wrażliwe na potencjalne zagrożenia w otoczeniu. To prowadzi do ciągłego oczekiwania na niebezpieczeństwo.
- Trwanie objawów: PTSD to zaburzenie przewlekłe, a objawy mogą utrzymywać się przez wiele miesięcy lub lat po traumatycznym wydarzeniu. W niektórych przypadkach objawy mogą ulegać zmianom, ale mogą również pozostawać stałe.
Warto zaznaczyć, że nie każda osoba, która przeżyła traumatyczne wydarzenie, rozwija PTSD. Ryzyko wystąpienia tego zaburzenia może być wpływane przez wiele czynników, w tym indywidualne cechy osobowości, wcześniejsze doświadczenia traumy, wsparcie społeczne oraz intensywność i naturę traumatycznego wydarzenia.
Leczenie PTSD jest możliwe i istnieje wiele skutecznych metod terapeutycznych, takich jak terapia poznawczo-behawioralna, terapia ekspozycji, terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) oraz terapia farmakologiczna. Warto zaznaczyć, że pomoc specjalisty jest kluczowa w procesie zdrowienia dla osób dotkniętych PTSD. Jeśli podejrzewasz u siebie lub u kogoś innego wystąpienie PTSD, warto zwrócić się o pomoc do psychoterapeuty lub specjalisty w dziedzinie traumatologii.
Ciekawostki na temat leczenia traumy
Leczenie traumy jest fascynującym obszarem psychoterapii, który przeszedł wiele ewolucji i odkryć. Oto kilka ciekawostek związanych z leczeniem traumy:
- Odkrycie EMDR: Terapia EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing), jedna z popularnych metod leczenia traumy, została przypadkowo odkryta przez psychoterapeutkę Francine Shapiro w latach 80. Shapiro zauważyła, że ruchy oczu mogą pomagać w przetwarzaniu traumatycznych wspomnień.
- Terapia oparta na zwierzętach: Terapia z udziałem zwierząt, taka jak terapia z udziałem koni lub psem, może być skutecznym narzędziem w leczeniu traumy. Kontakty z zwierzętami mogą pomóc pacjentom w rozluźnieniu się, budowaniu zaufania i przetwarzaniu traumy.
- Rewizja Traumatycznych Wspomnień: W ramach terapii traumy pacjenci często doświadczają rewizji swoich traumatycznych wspomnień. To oznacza, że w trakcie terapii mogą zmieniać sposób, w jaki postrzegają i interpretują te wspomnienia, co może prowadzić do zmniejszenia emocjonalnego ciężaru związanego z traumą.
- Terapia wirtualnej rzeczywistości: Terapeuci coraz częściej wykorzystują technologie, takie jak terapia wirtualnej rzeczywistości (VR), aby pomóc pacjentom w przetwarzaniu traumy. Wirtualna rzeczywistość pozwala pacjentom na eksponowanie się na kontrolowany sposób na bodźce związane z traumą.
- Muzyczna terapia traumy: Muzyka ma potężny wpływ na emocje i może być używana w terapii traumy. Muzykoterapia może pomóc pacjentom wyrazić swoje emocje, rozładować napięcie i przetwarzać traumę za pomocą dźwięków i rytmów.
- Trauma przekazywana pokoleniowo: Trauma może być przekazywana pokoleniowo. Badania sugerują, że traumy doświadczane przez przodków mogą wpływać na geny i wpływać na zdolność do radzenia sobie z traumą u potomków. Terapia traumy może pomóc przerwać ten cykl.
- Terapia sztuką: Sztuka może być potężnym narzędziem w terapii traumy. Terapeuci sztukoterapeuci wykorzystują różne formy sztuki, takie jak malarstwo, rzeźba czy taniec, aby pomóc pacjentom wyrazić swoje uczucia i przetworzyć traumę.
- Wsparcie grupowe: Terapia traumy w grupach wsparcia może być bardzo skuteczna. Dzielenie się doświadczeniami z innymi, którzy przeżyli podobne traumy, może pomóc pacjentom poczuć się zrozumianymi i znaleźć wsparcie.
Leczenie traumy to obszar psychoterapii, który ciągle ewoluuje, a terapeuci eksperymentują z różnymi metodami i technologią, aby pomóc pacjentom w procesie zdrowienia. To pole jest fascynujące zarówno pod względem naukowym, jak i praktycznym, ponieważ oferuje narzędzia do pomagania ludziom pokonywać przeszłość i odzyskiwać zdrowie psychiczne.